بیست سال تغییر افغانستان در شش نمودار
- تیم روزنامه‌نگاری بصری
- بی‌بی‌سی
۲۳ تیر ۱۴۰۰ – ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۱به روز شده در ۲۸ مرداد ۱۴۰۰ – ۱۹ اوت ۲۰۲۱
طالبان بعد از گذشت حدود دو دهه از ساقط شدنشان توسط ائتلاف به رهبری آمریکا، دوباره کنترل افغانستان را به دست گرفته اند.
شهروندان افغانستان از زمانی که این گروه در قدرت بودند، تغییراتی در زندگی خود شاهد بوده اند – از جمله اینکه زنان و دختران توانستند در مدرسه و دانشگاه تحصیل کنند. آنها اکنون از آینده خود مطمئن نیستند.
طالبان قدرت را پس گرفتند
با خروج سربازان آمریکا و ناتو پس از ۲۰ سال و عدم مقاومت نیروهای دولتی افغانستان در مقابل طالبان، آنها تنها طی چند هفته توانستند قدرت را در این کشور دوباره به دست گیرند.
حالا بسیاری از مردم تلاش می کنند از کشور فرار کنند تا اینکه در افغانستان تحت کنترل طالبان زندگی کنند.
چه تعداد نفر از سال ۲۰۰۱ به این سو کشته شده‌اند؟
جنگ ۲۰ ساله باعث کشته شدن هزاران مبارز در هر دو طرف جبهه در افغانستان و آن سوی مرز در همسایگی پاکستان شده است. غیرنظامیان نیز در این جنگ گیر مانده‌اند و بیشتر در حملات هوایی ائتلاف و حملات هدفمند طالبان جان خود را از دست داده اند.
تعداد غیرنظامیانی که در سه ماه اول سال ۲۰۲۱ کشته شده‌اند “به طور قابل توجهی” بیشتر از یک سال قبل بود، افزایشی که سازمان ملل متحد آن را به استفاده از بمب‌های دست‌ساز، مواد منفجره دست‌ساز و قتل‌های هدفمند نسبت می‌دهد.
زنان و کودکان ۴۳٪ از تلفات غیرنظامیان در افغانستان را در سال ۲۰۲۰ تشکیل می‌دهند.
- طالبان از کجا آمد و چگونه به اینجا رسید
- ملا هبت‌الله آخوندزاده رهبر طالبان افغانستان در کجا زندگی می‌کرده است؟
چه تعداد از جنگ فرار کرده‌اند؟
سال‌ها جنگ، میلیون‌ها نفر را مجبور به ترک خانه‌های شان کرده است، بعضی از آنها به کشورهای همسایه پناهنده شده‌اند و بعضی هم در کشورهای دورتر. شمار قابل توجه به دلیل جنگ‌ها، در داخل افغانستان بی‌جا و آواره شده‌اند. در کنار مشکلات این چنینی، میلیون‌ها انسان هم با سختی و گرسنگی روبرو هستند.
سال گذشته بیش ازچهارصدهزار نفر در اثر درگیری آواره شدند. از سال ۲۰۱۲، حدود پنج میلیون نفر فرار کرده و قادر به بازگشت به خانه نیستند. طبق گزارش‌های آژانس حقوق بشر سازمان ملل، افغانستان سومین جمعیت آواره در جهان را دارد.
ویروس کرونا فشار سنگینی بر منابع در سراسر افغانستان وارد کرده است. قرنطین‌های متعدد و محدودیت‌های گشت و گذار تاثیر منفی بالای طبقه کارگر به ویژه در مناطق روستایی داشته است.
طبق گزارش دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل، بیش از ۳۰٪ از مردم در سطح اضطراری با بحران ناامنی غذایی روبرو هستند.
آیا دختران اکنون می‌توانند به مدرسه بروند؟
سقوط رژیم طالبان باعث تغییر و پیشرفت چشمگیر در زمینه حقوق زنان و تحصیلات آنها شد. در سال ۱۹۹۹، حتی یک دختر در مکتب/مدرسه متوسطه ثبت نام نکرد و فقط ۹۰۰۰ دانش‌آموز در مدارس ابتدایی بودند.
تا سال ۲۰۰۳ ، ۲.۴ میلیون دختر در مکتب بودند. این رقم اکنون حدود ۳.۵ میلیون نفر است و حدود یک سوم دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و خصوصی زنان هستند.
طبق معلومات یونیسف، هنوز بیش از ۳.۷ میلیون کودک به مکتب نمی‌روند و ۶۰٪ آنها دختر هستند. دلیل عمده آن جنگ و عدم دسترسی به امکانات آموزش و نبود معلم زن است.
طالبان می‌گویند که آنها دیگر مخالف آموزش دختران نیستند، اما به گفته دیدبان حقوق بشر، تعداد اندکی از مقامات طالبان در مناطقی که آنها کنترل می‌کنند، اجازه می‌دهند دختران نوجوان به مکتب بروند.
فرصت‌های بیشتر به زنان
زنان همچنین در جامعه فعال هستند، مناصب سیاسی دارند و فرصت‌های شغلی را دنبال می کنند. بیش از ۱۰۰۰ زن افغان تا سال ۲۰۱۹ تجارت‌های شخصی خود را آغاز کرده بودند – تمام فعالیت‌هایی که زیر حاکمیت طالبان ممنوع بود.
در قانون اساسی آمده است که زنان باید حداقل ۲۷٪ کرسی‌های مجلس نمایندگان افغانستان را در اختیار داشته باشند و در حال حاضر با ۶۹ کرسی از ۲۴۹ کرسی، از سهمیه حداقل حضور زنان در مجلس بیشتر است.
زندگی دیگر چگونه تغییر کرده است؟
با وجود بسیاری از مشکلات زیرساختی دیگر در سراسر کشور، دسترسی به تلفن‌های همراه و اینترنت در حال رشد است.بیش از ۸.۶ میلیون نفر – حدود ۲۲ درصد از جمعیت – در جنوری/ژانویه ۲۰۲۱ به اینترنت دسترسی داشتند و میلیون‌ها نفر از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.میزان استفاده از تلفن همراه نیز همچنان رو به رشد است – درحالیکه حدود ۶۸٪ مردم اکنون تلفن همراه دارند. اما طبق اعلام سازمان ملل، قطع پراکنده خدمات موبایل همچنان بر ارتباطات تأثیر می‌گذارد.
بسیاری از مردم افغانستان حساب بانکی ندارند – حدود ۸۰٪ بزرگسالان، که بالاتر از سطح میانگین برای کشورهای کم درآمد است. به باور بانک جهانی، علاوه بر نگرانی‌های امنیتی، دلایل دیگر نداشتن حساب بانکی، اعتقادات مذهبی و فرهنگی، عدم اعتماد به بخش مالی و پایین بودن سطح سواد مالی است.با این حال، این بانک پیش‌بینی می‌کند که پروژه‌های جدید در ۵ سال آینده، شمار افرادی را که حساب بانکی خواهند داشت، به دو برابر افزایش خواهد داد.
در پایتخت، کابل، جایی که خانه‌های خشتی سنتی در دامنه تپه‌ها قرار دارند، طی ۲۰ سال گذشته با افزایش ساختمان‌های بلند، برای ایجاد مسکن به جمعیت رو به افزایش در کابل، افق شهر تغییر کرده است.در سال‌های پس از سقوط طالبان، کابل شاهد شهرنشینی سریع بود، زیرا مردم از مناطق روستایی که در آن درگیری ادامه داشت، مهاجرت کردند و همچنین افغانانی که در دهه ۱۹۹۰ از طالبان فرار کرده بودند، از پاکستان و ایران به خانه‌هایشان بازگشتند.
ساخت و ساز ساختمان‌های بلند در کابل
تریاک در محور اقتصاد روستایی
افغانستان همچنان بزرگترین تولید کننده مواد مخدر در جهان است. مقام های بریتانیایی می‌گویند که حدود ۹۵٪ هروئین وارد شده به بریتانیا از افغانستان می‌آید.طبق ارقام سازمان ملل، کشت کوکنار در افغانستان طی ۲۰ سال گذشته به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و از ۳۴ ولایت این کشور تنها در ۱۲ ولایت کوکنار کاشت نمی‌شود. این امر علیرغم برنامه‌های هدفمند ریشه کنی و مشوق های کشاورزان برای روی آوردن به محصولاتی مانند انار یا زعفران است.
اگرچه طالبان ممنوعیت کوتاه مدت کشت خشخاش را در سال ۲۰۰۱ اجرا کردند، اما از آن زمان کشت خشخاش به یک منبع درآمد چند صد میلیون دلاری برای آنها و دیگران در افغانستان تبدیل شده است. کشاورزان خشخاش اغلب مجبور به پرداخت مالیات بر درآمد خود به شبه نظامیان هستند.بی‌ثباتی سیاسی، ناامنی و کمبود فرصت‌های شغلی به عنوان عوامل اصلی افزایش تولید خشخاش دیده می‌شود.
