جشنواره فیلم تورنتو؛ جشنواره‌ای ‘مردمی’ با چاشنی زنانه

0
520

در بخش “کشف”، فیلم “روزهای نارنجی” ساخته آرش لاهوتی، اولین نمایش جهانی خود را تجربه کرد؛ فیلمی که می خواهد دنیای زنانه ای را در برابر یک دنیای مردانه خشن در شهری کوچک در ایران قرار دهد. نوع پیشبرد قصه گاه اغراق آمیز و کلیشه ای به نظر می رسد، اما فیلمساز سعی دارد به مدد بافاصله قرار گرفتن از شخصیت ها و قهرمان نساختن از آنها، این معضل را جبران کند. در نهایت فیلم از بحران جاری در طبقه کارگر- که عمده لحظات فیلم را شکل می دهد- به بحرانی خفته و فراموش شده بین شخصیت اصلی فیلم و شوهرش (هدیه تهرانی و علی مصفا) می رسد و نتیجه گیری نهایی اش فارغ است از اغراق های فمینیستی این نوع فیلم. اصغر فرهادی با آخرین فیلمش، “همه می دانند”، در جشنواره تورنتو حاضر بود تا در بخش گالا اولین نمایش آمریکای شمالی فیلم را تجربه کند؛ فیلمی دیدنی از فرهادی که به اندازه فیلم های پیشین اش تحسین نشد، اما کماکان دنیای یک فیلمساز مولف با دغدغه های خاص خودش را با تماشاگرش قسمت می کند.

جشنواره فیلم تورنتو؛ جشنواره‌ای ‘مردمی’ با چاشنی زنانه

  • 16 سپتامبر 2018 – 25 شهریور 1397
"روزهای نارنجی"حق نشر عکسTORONTO INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

بی‌جهت نبود که چهل و سه سال پیش، زمانی که جشنواره جهانی فیلم تورنتو پایه گذاری شد، آن را “جشنواره جشنواره‌ ها” نامیدند.

اما شاید آن زمان کسی گمان نمی کرد که این اتفاق سینمایی به مهمترین و بزرگ ترین جشنواره فیلم قاره آمریکا بدل شود تا آنجا که بیراه نیست آن را “مردمی ترین” جشنواره جهان بنامیم، جایی که بخش مسابقه و هیات داورانی وجود ندارد و تنها مردم به فیلم برگزیده شان جایزه می دهند.

و از طرفی دیگر، تمام مرکز یک شهر بزرگ تحت تاثیر این اتفاق سینمایی قرار می‌گیرد و حتی یکی از خیابان های اصلی شهر مسدود می شود تا همه جا به جشنی برای سینما بدل شود و تالارهای متعددی از بام تا شام میزبان تماشاگران پر شور و اشتیاقی است که معمولاً صندلی ای را خالی نمی گذارند؛ امسال با ۳۴۲ فیلم از ۸۱ کشور.

پیرز هندلینگ مدیر این جشنواره آخرین سال خود را پشت سر گذاشت؛ بعد از سی و شش سال همکاری شامل بیست و چهار سال مدیریت جشنواره ای که شاید به همت او به وزنه بزرگی برای دست اندرکاران سینما جهت خرید و فروش فیلم در آمریکای شمالی بدل شد و از طرفی در برخی از دوره ها اسکاری ترین فیلم های سال را برای اولین بار به نمایش گذاشت.

فرش های قرمز و هیاهوی بسیار

بخش “گالا” را باید مهمترین بخش جشنواره تورنتو خواند؛ اولین نمایش جهانی فیلم ها- یا حداقل اولین نمایش آمریکای شمالی آنها- که همراه است با فرش های قرمز و حضور دست اندرکاران اصلی فیلم.

جشنواره با فیلم “پادشاه یاغی” ساخته دیوید مکنزی افتتاح شد؛ یک فیلم تاریخی پرخرج درباره رابرت د بروس که خود را پادشاه اسکاتلند خواند و علیه انگلیسی ها جنگید؛ فیلمی خشن با داستانی سرراست که می خواهد همه نوع تماشاگر را به خود جلب کند، با صحنه هایی بسیار خشن اما رویکردی انسانی و دم دست به یک قهرمان اسطوره ای که نقطه قوت فیلم را رقم می زند.

در همین بخش گالا، استیو مک کوئین فیلمساز بریتانیایی که با فیلم “دوازده سال بردگی” بیش از حد تحسین شده بود، با فیلم تازه ای به نام “بیوه ها” اولین نمایش جهانی خودش را تجربه کرد؛ یک اکشن زنانه متفاوت که می خواهد ادامه تبهکاری را در همسران مردانی جست و جو کند که به هنگام دزدی همه با هم جانشان را از دست داده اند.

فیلم از پیچ و خم های معمول داستانگویی این نوع فیلم بهره می برد (با زنده نگه داشتن شوهر یکی از آنها که راه را برای یک پایان فمینیستی مهیا می کند) با انبوهی احساسات زنانه در تقابل با دنیای مردانه که فیلم را پیش می برند.

پادشاه یاغیحق نشر عکسTORONTO INTERNATIONAL FILM FESTIVAL

کلر دنی، فیلمساز شناخته شده فرانسوی که گفته می شد اولین فیلم انگلیسی زبانش با عنوان کنایی “زندگی بی قید” در جشنواره کن امسال پذیرفته نشده بود، در اولین نمایش جهانی فیلمش در تورنتو شرکت کرد؛ فیلمی علمی- تخیلی که در فضا می گذرد و به شدت “سولاریس” تارکوفسکی (و تا حدی”۲۰۰۱: اودیسه فضایی” کوبریک) را به خاطر می آورد، با فضایی نه چندان حساب شده اما داستانی غریب که مضامین جنسی مورد علاقه فیلمساز را در یک موقعیت عجیب در فضا دنبال می کند و صحنه هایی دارد که از خاطر تماشاگر محو نخواهد شد، اما در نهایت اتفاق مهمی در کارنامه سازنده رقم نمی زند.

تلاش بیش از حد برای “مردمی ” شدن جشنواره نتایج ناخوشایندی هم دارد؛ از جمله نمایش فیلمی به نام “شوهر مادی” در بخش گالا؛ فیلمی به تمامی محصول بالیوود، با قصه پردازی و رقص و آواز معمول که به زحمت می توان ارزش هنری ای در آن جست و جو کرد و مشخص نیست که چطور در مهمترین بخش جشنواره نمایش داده می شود.

ایرانیهای جشنواره

در بخش “کشف”، فیلم “روزهای نارنجی” ساخته آرش لاهوتی، اولین نمایش جهانی خود را تجربه کرد؛ فیلمی که می خواهد دنیای زنانه ای را در برابر یک دنیای مردانه خشن در شهری کوچک در ایران قرار دهد. نوع پیشبرد قصه گاه اغراق آمیز و کلیشه ای به نظر می رسد، اما فیلمساز سعی دارد به مدد بافاصله قرار گرفتن از شخصیت ها و قهرمان نساختن از آنها، این معضل را جبران کند. در نهایت فیلم از بحران جاری در طبقه کارگر- که عمده لحظات فیلم را شکل می دهد- به بحرانی خفته و فراموش شده بین شخصیت اصلی فیلم و شوهرش (هدیه تهرانی و علی مصفا) می رسد و نتیجه گیری نهایی اش فارغ است از اغراق های فمینیستی این نوع فیلم.

اصغر فرهادی با آخرین فیلمش، “همه می دانند”، در جشنواره تورنتو حاضر بود تا در بخش گالا اولین نمایش آمریکای شمالی فیلم را تجربه کند؛ فیلمی دیدنی از فرهادی که به اندازه فیلم های پیشین اش تحسین نشد، اما کماکان دنیای یک فیلمساز مولف با دغدغه های خاص خودش را با تماشاگرش قسمت می کند.

آخرین ساخته جعفرپناهی، “سه رخ” که به مانند فیلم فرهادی، برای اولین بار در بخش مسابقه جشنواره کن نمایش داشت، اولین نمایش خود در آمریکای شمالی را تجربه کرد؛ کماکان بدون حضور فیلمساز که هنوز در ایران ممنوع الخروج است؛ داستان مستندگونه ای با حضور خود پناهی که می خواهد روایت سرنوشت سه نسل از بازیگران سینمای ایران باشد، بی آن که در حال و هوایی کیارستمی وار، چندان موفق باشد.

سعید جعفریان با فیلم “تاریکی”، تنها نماینده سینمای ایران در بخش فیلم های کوتاه بود؛ فیلمی جسارت آمیز درباره شبی از زندگی یک زن که می تواند همه چیز را در زندگی اش تغییر دهد. نوعی روایت ضدقصه که مفهوم “غریبه” را به چالش می کشد.

نازنین بنیادی، بازیگر و مدل ایرانی تبارساکن کانادا که در فیلم “هتل بمبئی” ساخته آنتونی ماراس – درباره حمله تروریستی به هتلی در بمبئی- یکی از نقش های اصلی را عهده داشت، بر روی فرش های قرمز ظاهر شد و گلشیفته فراهانی هم دیگر بازیگر ایرانی ای بود که آخرین اثرش- “دختران آفتاب” ساخته اوا هاسن- در جشنواره تورنتو به نمایش درآمد؛ فیلمی شعاری درباره دختران جنگجوی کرد که به نظر می رسد به ضرب و زور تاکید بر “زنانگی” شخصیت ها می خواهد راه خود را باز کند.

مریم کشاورز فیلمساز ایرانی- آمریکایی، که با فیلم “شرایط” در سال ۲۰۱۱ در جشنواره های مختلف شرکت کرده بود، پس از یک وقفه طولانی با فیلم تازه ای به نام “کلوپ افعی” بازگشته است؛ فیلمی با بازی سوزان ساراندون در نقش زنی که پسرش توسط یک گروه تروریستی گروگان گرفته شده و حالا باید تمام تلاش مادرانه اش را به کار گیرد.

یاسمین مظفری، فیلمساز ایرانی تبار کانادایی هم با اولین فیلم بلند خود به نام “دختران پرنشاط” Firecrackers)) در بخش “کشف” حضور داشت: فیلمی با حس و حال زنانه که تقریباً همه عوامل ساخت آن زنان بوده اند؛ در جشنواره ای که به اصرار می خواهد حامی فیلمسازان زن باشد و مفتخر است سی و پنج درصد فیلم های امسالش را زنان کارگردانی کرده اند.

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید