ابزار نگرانی رهبران ایران و ترکیه از پیامدهای برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان

همزمان با آغاز همه‌پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق، رئیس جمهوری ترکیه اعلام کرد که دولتش این انتخابات را «پوچ و خالی» می داند و صرف نظر از نتایج آرا، «غیرمشروع» قلمداد می کند.

به گزارش روزنامه «دیلی صباح» ترکیه، رجب طیب اردوغان گفت که ترکیه ممکن است جلوی صادرات نفت کردستان از طریق این کشور را بگیرد. کردستان چند سال است که به خاطر اختلاف با دولت مرکزی عراق، نفت خود را از طریق خط لوله کرکوک – جیهان به سواحل ترکیه در دریای مدیترانه می‌فرستد و صادر می‌کند.

بودجه دولت اقلیم کردستان عراق به شدت وابسته به فروش روزانه ۶۵۰ هزار بشکه نفت از طریق پایانه‌های نفتی ترکیه است. به غیر از نفت تحت کنترل کردستان، روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت کرکوک،‌ منطقه مورد مناقشه دولت مرکزی عراق و کردها، نیز از طریق ترکیه صادر می‌شود. اقلیم کردستان عراق در نظر دارد میزان صادرات نفت را تا سه سال آینده به یک میلیون بشکه در روز برساند و در این ارتباط ده‌ها قرارداد با غول‌های نفتی جهان از جمله شورون و اکسون موبیل آمریکا و لوک اویل روسیه امضا کرده است.

از طرفی شرکت لوک اویل روسیه وامی به مبلغ یک میلیارد دلار به دولت اقلیم کردستان داده و بازپرداخت آن از طریق صادرات نفت ضمانت شده است، به عبارتی، کردستان به جای پرداخت پول، بخشی از نفت خود را تحویل این شرکت روسی می‌دهد. همچنین لوک اویل متعهد شده است که چهار میلیارد دلار دیگر در پروژه‌های کردستان سرمایه گذاری کند که یکی از آنها احداث خط لوله گازی به ترکیه است که موقعیت این کشور را بعنوان چهارراه گازی منطقه مستحکم خواهد کرد.

در همین حال،‌ خبرگزاری رسمی ترکیه، آناتولی، نیز گزارش داد که رجب طیب اردوغان تهدید کرده است که آنکارا گام‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی علیه اقلیم کردستان برخواهد داشت.

همزمان با اظهارات رئیس جمهوری ترکیه،‌ ارتش این کشور در سایت رسمی خود جزئیاتی از حمله جدید جنگنده های این کشور به مواضع گروه نظامی حزب کارگران کردستان، پ کا کا، را منتشر کرد. ترکیه این گروه را تروریست می داند و در دهه های گذشته درگیری مسلحانه میان طرفین ادامه داشته که تلفات بسیاری برجای گذاشته است.

این گزارش می افزاید که اردوگاه‌های نظامی «پ کا کا» در مناطق زاب و آواسین باسیان از سوی جنگنده های ترکیه مورد حمله قرار گرفته و منهدم شده است و نتایج این عملیات به زودی منتشر خواهد شد.

همه‌پرسی استقلال کردستان عراق که از صبح روز دوشنبه آغاز شد، در حال برگزاری است. برای این همه‌پرسی، حدود ۱۲ هزار مرکز رای‌گیری از ساعت هشت صبح آغاز به کار کرده‌اند.

انتظار می‌رود بیش از پنج میلیون و سیصد هزار تن در این همه‌پرسی شرکت کنند. قرار است نتایج اولیه ۲۴ ساعت پس از رای‌گیری اعلام شود.

پیشتر ایران، ترکیه، سوریه و دولت مرکزی عراق با برگزاری این همه‌پرسی مخالفت کرده‌اند. همچنین آمریکا و دبیرکل سازمان ملل متحد هم مخالفت خود را با این اقدام دولت اقلیم کردستان عراق اعلام کرده‌اند.

اما مقام‌های اقلیم کردستان تاکید کرده‌اند به‌دلیل آن‌که خواسته‌های آن‌ها نادیده گرفته شده است، و از آن‌جا که در نهایت، مذاکره و یا هر راهکار دیگری باید به‌سوی «استقلال» رهنمون شود، این همه‌پرسی برگزار خواهد شد.