فراز و فرود زرتشت؛ از هند تا ایرانیکا

0
1364

محققین کتاب اوستا را به چند بخش – ترانه ها (گاتها)، سرودها (جاشتها)، قوانین (اوید واتها)،  و صداها تقسیم کرده اند. ادعا میشود که در دین زردشت هرکس بدون مغ ها و روحانیون میتواند مستقیم با اهورامزدا رابطه برقرار کند. واژه آخوند عنوانی است از زبان چینی و آسیای میانه و به معنی واسطه و مبلغ مذهبی است. در معابد ایران قدیم از جمله خدایان عهد باستان – میترا، واروتا، و اهورا را سه یزدان مهم میدانستند که بعدها در غرب ایران آنزمان نیز مشهور شدند.  در مراسم آتش پرستی دین زردشت آناهیتا سنبل ثمربخشی بشمار می آمد . امروزه ادعا میشود که دین زردشت روی ادیان ابراهیمی یهودی، مسیحی،و اسلامی تاثیرات مهمی داشته است. زردشت، عرفان  و تقدیرگرایی را قبول نداشت. گروهی از مغ های دولت ماد بعدها دین زردشت را میان شاهان غرب ایران اشاعه دادند. در سنگ نوشته های دوره هخامنشی بجای نام زردشت از نام اهورامزدا نام برده شده. آنان از واژه بغ برای خدا استفاده میکردند. نام شهر بغداد از فرهنگ زردشتی ایران باستان ریشه گرفته .در سنگ نبشته های هخامنشی اغلب تاکید روی مبارزه شاه با دروغ و بی عدالتی گردیده است. آشنایی هخامنشیان با زردشت ممکن است از زمان کورش شروع شده باشد .

فراز و فرود زرتشت؛ از هند تا ایرانیکا

علیشاه سلطانی ـ 18.04.2016

در منابع غربی گاهی دین زرتشت را بدلیل نام خدای آن اهورامزدا با دین مزدایی یکی میدانند و اهورامزدا را خدای دانایی و خدای نیکی بحساب می آورند. یونانیها نام زرتشت را بصورت “مالک شترهای طلایی رنگ” ترجمه کرده اند. عقاید اهورایی گویا پیش از زرتشت نیز وجود داشته اند. زرتشت خود تحت تاثیر ادیان هندو و بودایی بوده. درمقابل نام اهورامزدا، اهریمن سنبل دروغ، تاریکی و خشونت است. زرتشت نخستین پیامبر ثبت شده در تاریخ و پایه گذار یکی از نخستین ادیان جهانی، و مشهورترین چهره تاریخ ایران است .

کتاب اوستای دین زردشت از طریق اهورامزدا گویا در سن 30 سالگی در شهر ری به زرتشت ابلاغ شده است. مزداگرایی دین زردشت در مقابل پانته ایسم ” طبیعت خدایی” ایران باستان پیشین، یک دوئالیسم یعنی ثنویت خوش بینانه بود.

در دین زردشت نخستین بار سخن از پایان جهان و در پیش بودن روز جزا و قیامت وعده داده شده است . در دوئالیسم و ثنویت دین زردشت، جهان مکانی است برای مبارزه میان نیکی و بدی، سیاهی و سفیدی، عدالت و بی عدالتی. زردشت میگفت که خوبی و بدی نمی توانند محصول و مخلوق یک خدای مشترک باشند. مورخان امروزه ادعا میکنند که جامعه زمان زردشت جامعه ای عشایری بر اساس دامپروری و گله داری و کوچ فصلی بوده است که در آن بدلیل تقسیم کار روزانه میان زنان و مردان، آنها در یک رابطه هماهنگ شخصی، خانوادگی، ایلی و اجتماعی میزیسته اند.

زردشت در آغاز میبایست علیه خدایان ایران باستان، علیه بت پرستی، علیه دیو پرستی، علیه اسطوره گرایی، و علیه چند خدایی مبارزه و افشاگری می کرد. چون آنزمان بین دین و ایدئولوژی فرقی نمی گذاشتند، نمی توان از ایدئو لوژی بودن دین زردشت سخن گفت. در عقاید مذهبی زردشتی، اهورامزدا خالق زندگی و جهان، و اهریمن خالق مرگ، نیستی و ویرانگری است. در نظر اهورامزدا انسان بطور طبیعی موجودی نیکوسرشت است. مبلغان، مدافعان و میسیونرهای زردشتی در آغاز به مبارزه با بودیسم و شیواپرستی دین هندو می پرداختند .

درباره محل و زمان زندگی زردشت اختلافات گوناگونی وجود دارد. محل تولد او را در مسافتی میان دریاچه بختگان در شرق ایران آنزمان تا دریاچه ارومیه در غرب و مرکز ایران ، و زمان زندگی اورا بین 1000 تا 600 سال پیش از میلاد حدس میزنند. در منابع یونانی سال مرگ او را سال 258 پیش از مرگ اسکندر مقدونی گمان میزنند و اورا همدوره کنفسیوس و بودا یعنی حدود سالهای 588 پیش از میلاد ثبت کرده اند. سئوال دیگر اینست که دین زردشت کهن تر از دین یهود و تولد زردشت پیش از یا پس از تولد و زندگی موسی بوده ؟ منابع چپ تاریخ تولد زردشت را نیز بین قرون پنجم و دهم پیش از میلاد گمان میزندد .

نشر کتاب اوستا را نیز بین قرون 3-8 پیش از میلاد حدس میزنند. نخستین تقویم ایرانی در سال 411 پیش از میلاد مورد استفاده قرار گرفته . کورش گویا یکی از نخستین پیروان دین زردشت بود و در زمان حکومت داریوش اول دین زردشت جنبه دولتی و رسمی یافت. طبق گزارشات هرودت در آغاز شاهان هخامنشی حتی به مبارزه با دین زردشت می پرداختند. بعدها پارسها و مادها دین زردشت را در غرب فلات ایران رواج دادند. امروزه اشاره میشود که در آثار اوستایی دین زردشت لهجه ایران شرقی یعنی لهجه خراسانی و افغانی ملاحظه می شود .

به شواهد تاریخی یونانیها از اصول راستگویی، هنرسوارکاری، و رفتار مهربان ایرانیان با اسیران جنگی به حیرت آمده بودند. سه اصل و توصیه و شعار مهم زندگی انسان زردشتی – گفتار نیک، پندار نیک، و کردار نیک بود. و سه درس اخلاقی آنان – کوشش برای تبدیل دشمن به دوست، مهربانی با اسیران جنگی، و توجیه و آگاه کردن نادانان بود .

محققین کتاب اوستا را به چند بخش – ترانه ها (گاتها)، سرودها (جاشتها)، قوانین (اوید واتها)،  و صداها تقسیم کرده اند. ادعا میشود که در دین زردشت هرکس بدون مغ ها و روحانیون میتواند مستقیم با اهورامزدا رابطه برقرار کند. واژه آخوند عنوانی است از زبان چینی و آسیای میانه و به معنی واسطه و مبلغ مذهبی است. در معابد ایران قدیم از جمله خدایان عهد باستان – میترا، واروتا، و اهورا را سه یزدان مهم میدانستند که بعدها در غرب ایران آنزمان نیز مشهور شدند.  در مراسم آتش پرستی دین زردشت آناهیتا سنبل ثمربخشی بشمار می آمد .

امروزه ادعا میشود که دین زردشت روی ادیان ابراهیمی یهودی، مسیحی،و اسلامی تاثیرات مهمی داشته است. زردشت، عرفان  و تقدیرگرایی را قبول نداشت. گروهی از مغ های دولت ماد بعدها دین زردشت را میان شاهان غرب ایران اشاعه دادند. در سنگ نوشته های دوره هخامنشی بجای نام زردشت از نام اهورامزدا نام برده شده. آنان از واژه بغ برای خدا استفاده میکردند. نام شهر بغداد از فرهنگ زردشتی ایران باستان ریشه گرفته .در سنگ نبشته های هخامنشی اغلب تاکید روی مبارزه شاه با دروغ و بی عدالتی گردیده است. آشنایی هخامنشیان با زردشت ممکن است از زمان کورش شروع شده باشد .

مفسر بعدی دین زردشت مزدک بود. تاریخ مزذکیان تاریخ جنبش اجتماعی در زمان ساسانیان است. مزدک سرانجام در زمان قباد اول در قرن پنجم بعد از میلاد کشته شد. امروزه میتوان گفت که جنبش مزدکی، عرفانی و بدبینانه، و جنبش مانوی، مادی و این جهانی و خوشبینانه بود. بعدها میتراپرستی ایرانیان به امپراتوری رم نیز رسید. اعراب بعدازهجوم وتسخیرایران،جنبش مانوی را زندقی نام نهادند.                                                              در  دانشنامه ایرانیکا در امریکا قرار است بیوگرافی کوتاه زردشت از طریق همکاران جناب یارشاطر در جلد چهلم آورده شود .

  Zarathustra 630 – 553 , v.chri.

Zoroaster     628 – 551, vchri

Falsaf@web.de              تماس

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

آرشیو موضوع : ادبیات ایران

سراینده «سلطان قلب‌ها» در بستر بیماری

سراینده «سلطان قلب‌ها» در بستر بیماری

محمدعلی حافظ‌ الکتب که به محمدعلی شیرازی معروف است، در سال ۱۳۱۹ در شهر شیراز متولد شده و هم پیش از انقلاب و هم پس از آن، برای خوانندگان مطرحی ترانه سروده است. ترانه‌های «روزی تو خواهی آمد» با صدای محمد اصفهانی، «زیر آسمان شهر» با صدای امیر تاجیک، «وقف پرنده‌ها» با صدای قاسم افشار، «گمشده» با صدای مسعود …

داستان‌خوانی در کلن: معرفی رمان “سهم من”

داستان‌خوانی در کلن: معرفی رمان “سهم من”

نویسنده در پاسخ به این پرسش که چرا او که سالها به عنوان پژوهشگر مسائل روان‌شناختی و تربیتی کار کرده، به جای ارائه گزارش‌های تحقیقی به نوشتن رمان روی آورده، گفت: «گزارش‌‌های زیاد تهیه و منتشر کرده بودم. ولی مگر چند نفر آن گزارش‌ها را میخوانند و چه نتیجه‌ای داشت؟ طبیعی است که برای نوشتن رمان “سهم من” …

نیما یوشیج، افسانه‌سرای شعر امروز ایران

نیما یوشیج، افسانه‌سرای شعر امروز ایران

افسانه‌ی نیما منظومه‌ای است که در فرم با شعر کلاسیک فارسی اختلاف زیادی ندارد. بدعت نیما در افسانه اضافه کردن یک مصرع آزاد پس از هر چهار مصرع است تا به گفته‌ی او مشکل قافیه‌پردازی از بین برود. اختلاف مهمی که افسانه را به مانیفست شعر نوی ایران تبدیل کرده به تازگی نگاه شاعر به جهان، زمینی کردن …

رونمایی از عکس منتشر نشده عارف قزوینی در سینما الوند همدان پس از ۸۴ سال

رونمایی از عکس منتشر نشده عارف قزوینی در سینما الوند همدان پس از ۸۴ سال

در ابتدای مراسم امیرشهاب رضویان، کارگردان سینما، ضمن اشاره به شخصیت‌های مهم تاریخی که در جنبش مشروطیت نقش داشته اند از جمله آقاسید جمال‌ واعظ‌همدانی که به اشتباه اصفهانی خوانده می شود، کلنل محمدتقی‌خان پسیان که رییس ژاندارمری همدان بوده و در جنگ تپه مصلی روسها را از شهر بیرون می کند، میرزاده عشقی شاعر انقلابی و آقاسید …

یاد پروین اعتصامی در زادروز شاعر

یاد پروین اعتصامی در زادروز شاعر

در 1000 سال اخیر اما نام 4 شاعر زن بیشتر بر سر زبان ها افتاد. ژاله قائم مقامی و پروین اعتصامی که اشعار کلاسیک می‌سرودند و اولی 5 سال پس از پروین درگذشت و خود پروین اعتصامی که در 35 سالگی و در سال 1320  چشم از جهان بست. دو نام دیگر هم آشنایند. فروغ فرخ زاد که …

محمد عبدی:آربی اوانسیان؛ کارگردانی «هم شرقی، هم غربی»

محمد عبدی:آربی اوانسیان؛ کارگردانی «هم شرقی، هم غربی»

بخش سوم و چهارم کتاب یادداشت‌هایی از اشخاص مختلف از آتیلا پسیانی تا رامین جهانبگلو و محمدرضا اصلانی را در کنار هم قرار داده تا زوایای مختلف کار تئاتری و سینمایی آربی مورد بحث قرار گیرد و بخش پنجم که در جلد دوم قرار گرفته نمونه‌هایی از گفت‌و‌گوها و نوشته‌های آربی را شامل می‌شود و پس از آن …

درگذشت هما ناطق؛ یک دنیا شور برای شناخت تاریخ

درگذشت هما ناطق؛ یک دنیا شور برای شناخت تاریخ

در این زمان هما ناطق یکی دیگر شده بود. در شصت سالگی هر چند به کار تحقیقی دلبسته تر شده بود، اما از کرده‌های سیاسی خود با نفرت یاد می‌کرد. وقتی همکار یا به قول خودش «استادم» دکتر فریدون آدمیت در تهران درگذشت، در سوگنامه وی در مجله بخارا نوشته آدمیت را در دیباچه کتاب اندیشه‌های طالبوف نقل کرد …

به فرخندگی نوَد سالگی احمد شاملو

به فرخندگی نوَد سالگی احمد شاملو

۲۱ آذرماه ۱۳۹۴ خورشیدی احمد شاملو ۹۰ ساله می‌شود. شاملوی شاعر – بر کنار از چند و چون کارنامۀ بیرون از شعرش، – در گذار فصل‌ها و نسل‌ها همراه با آیندگان در نبض زبان پارسی خواهد تپید و بازخوانی خواهد شد که گوهرۀ شعرش با سپیدۀ بامدادهای تا هرگز پیوند خورده است… احمد شاملو را نخستین بار در …

اهدای جایزه نوبل ادبی به سوتلانا آلکسیویچ

اهدای جایزه نوبل ادبی به سوتلانا آلکسیویچ

خانم الکسیویچ پس از سالها اقامت در تبیعد به کشورش بازگشت، اما زندگی در وطن باعث نشد که دست از انتقادهای سیاسی خود بردارد. این نویسنده ۶۵ ساله از “تمدن رنج و اشک” سخن می‌گوید و معتقد است که ۷۰ درصد مردم کشورش هنوز خواهان دیکتاتوری مانند استالین هستند. به گفته این روشنفکر برجسته، عده زیادی از شهروندان بلاروس، …

ابوالفضل جورابچی:از دفتر خاطرات یک پزشک (۳)

اهدای جایزه نوبل ادبی به سوتلانا آلکسیویچ

 کنار پنجره رو به  بیرون ایستاده و مات و مبهوت ماندم. روزهای زیبای بهاری شروع شده بود. شکوفه های روی درختها داشتند باز میشدند، پرنده ها شور و شوق عجیبی داشتند و پر از نشاط زندگی چست و چالاک پر میکشیدند و چه چه میزدند. دو فاخته با حرکت آرام و صبورانه خاص خود تیکه های کوچک چوب …

پاسخ ترک

لطفا نظر خود را وارد کنید
لطفا نام خود را اینجا وارد کنید